Sự trỗi dậy và thất bại của Pump.fun: Huyền thoại mã hóa từ đổi mới đến khủng hoảng

Trong thế giới mã hóa, câu chuyện của Pump.fun được coi là một câu chuyện ngụ ngôn hiện đại đáng suy ngẫm. Nền tảng do ba người sáng lập trẻ tuổi tạo ra này từng dẫn đầu làn sóng Meme coin với mô hình đổi mới "phát hành đồng tiền chỉ bằng một cú nhấp chuột", nhưng giờ đây lại rơi vào một cuộc khủng hoảng lòng tin và những thách thức trên thị trường chưa từng có.

Sự sụp đổ của lòng tin

Vào tháng 7 năm 2025, Pump.fun thông báo phát hành token riêng PUMP, với định giá lên tới 4 tỷ USD. Quyết định này trở thành bước ngoặt làm lung lay niềm tin của cộng đồng. Nền tảng từng giành được uy tín với lập trường phản đối bán trước, nhưng giờ đây lại tiến hành bán trước quy mô lớn cho PUMP, bị cộng đồng coi là sự phản bội.

Thị trường phản ứng nhanh chóng và tàn khốc. Giá mã thông báo đã giảm 75% chỉ trong vài giờ sau khi ra mắt. Dữ liệu cho thấy, giá PUMP đã giảm xuống còn 0.0024 USDT, giảm hơn 30% so với giá công khai. Càng đáng lo ngại hơn, một lượng lớn ví cá voi đồng loạt xả hàng, nắm giữ hơn 60% tổng số cổ phần tiền bán trước.

Trên mạng xã hội, sự cuồng nhiệt trước đây đã chuyển thành tuyệt vọng. Các nhà đầu tư cảm thấy bị lừa gạt và thu hoạch, cảm xúc này nhanh chóng lan rộng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền tảng cộng đồng.

Thị phần giảm mạnh

Sự mất niềm tin phản ánh trực tiếp trên dữ liệu thị trường. Theo phân tích, thị phần của Pump.fun trong thị trường phát hành đồng tiền mới đã giảm mạnh từ 90% xuống còn 24%, trong khi thị phần của đối thủ tăng vọt từ 5% lên 64%. Đằng sau điều này là cuộc chiến của hai triết lý kinh doanh khác nhau: Tập trung hóa bơm rút vs Chia sẻ lợi ích.

Đối mặt với khó khăn, đội ngũ Pump.fun đã công bố thực hiện một đợt mua lại quy mô lớn, nhưng hành động này đã bị thị trường hiểu là "dùng tiền của nhà đầu tư nhỏ lẻ, mua lại cổ phiếu của chính mình với giá cao". Phân tích chỉ ra rằng, cách làm này về bản chất là chi trả 60% giá trị cao để quản lý vốn hóa thị trường, khó có thể khôi phục được giá trị nền tảng và sự tin tưởng của thị trường bị tổn thất nghiêm trọng.

Rủi ro pháp lý gia tăng

Những thách thức nghiêm trọng hơn đến từ khía cạnh pháp lý. Nhiều vụ kiện tập thể đã cáo buộc rằng các đồng Meme trên nền tảng này là chứng khoán chưa được đăng ký. Cuộc chiến pháp lý càng trở nên căng thẳng khi các nguyên đơn bổ sung các cáo buộc dựa trên Đạo luật Chống Gian lận và Tổ chức Tham nhũng (RICO), phạm vi bị cáo đã mở rộng ra toàn bộ hệ sinh thái Solana.

Các cáo buộc gây tranh cãi nhất bao gồm gian lận viễn thông và chứng khoán, chuyển tiền không có giấy phép và hỗ trợ rửa tiền. Có cáo buộc cho rằng một tổ chức hacker đã sử dụng Pump.fun để phát hành đồng Meme, nhằm rửa tiền mà chúng đã đánh cắp trong các cuộc tấn công mạng.

Thiếu sót trong quản trị nội bộ

Vào tháng 5 năm 2024, nền tảng đã gặp phải một cuộc tấn công từ nhân viên nội bộ, khoảng 1,9 triệu đô la Mỹ đã bị đánh cắp. Kẻ tấn công là một cựu nhân viên, đã lợi dụng vị trí đặc quyền để trái phép lấy được quyền rút tiền. Sự kiện này đã phơi bày sự thiếu sót nghiêm trọng của Pump.fun trong việc đảm bảo an ninh nội bộ và quản trị công ty trong quá trình phát triển nhanh chóng.

Từ đổi mới đến tranh cãi

Câu chuyện của Pump.fun bắt đầu vào đầu năm 2024 với "Cơn sốt Meme coin Solana". Ba nhà sáng lập trẻ tuổi đã nhạy bén nắm bắt được điểm đau của thị trường, giới thiệu dịch vụ "Phát hành token chỉ với một cú nhấp chuột", giảm đáng kể rào cản để tạo ra token.

Tuy nhiên, sự đổi mới này nhanh chóng biến thành công cụ đầu cơ. Việc bán trước token PUMP với định giá 4 tỷ USD đã đẩy sự đầu cơ này lên đỉnh điểm. Đối mặt với áp lực quản lý, cách ứng phó của công ty cũng gây ra tranh cãi, được xem là sự thờ ơ với các quy tắc kinh doanh.

Tương lai sẽ đi về đâu

Pump.fun hiện đang đối mặt với nhiều thách thức như bị kiện, sụt giảm thị phần và mất niềm tin của người dùng. Trường hợp này đã gợi mở những suy nghĩ sâu sắc về ngành mã hóa: Khi đổi mới đi đến ranh giới của pháp luật, các nền tảng nên chịu trách nhiệm đến mức nào về hành vi trong hệ sinh thái của mình?

Kinh nghiệm của Pump.fun có thể đang đặt nền móng cho chương tiếp theo của thế giới mã hóa đối với toàn bộ ngành. Và đối với mỗi người tham gia, khả năng phân biệt cơ hội và rủi ro quan trọng hơn bao giờ hết.