Vụ trộm tài sản mã hóa gây ra tranh cãi về định tính tư pháp

Gần đây, một vụ trộm liên quan đến hàng triệu mã hóa đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Trong vụ án này, một nhân viên cũ của một nền tảng ví đã lợi dụng chức vụ của mình để cài đặt chương trình "cửa hậu" vào ví của người dùng, từ đó trái phép lấy được khóa riêng, cuối cùng dẫn đến việc tài sản mã hóa trị giá triệu đô của một người dùng bị đánh cắp.

Vụ án này đặc biệt ở chỗ nó thực sự bao gồm hai vụ án có liên quan đến nhau. Đầu tiên, ba cựu nhân viên đã sử dụng phương pháp kỹ thuật để trái phép lấy được một lượng lớn khóa riêng và cụm từ ghi nhớ của người dùng, nhưng tuyên bố rằng họ chưa sử dụng thông tin này. Thứ hai, một cựu nhân viên khác đã lợi dụng phương pháp tương tự để thực sự đánh cắp tài sản mã hóa của nạn nhân.

Kết quả xử lý vụ án đã gây ra một số tranh cãi. Bốn bị cáo đều bị kết án ba năm tù giam vì tội lấy cắp dữ liệu hệ thống thông tin máy tính, nhưng có nhiều quan điểm khác nhau về việc bản án này có phù hợp hay không. Điểm tranh cãi nằm ở việc xác định tính chất pháp lý của tài sản mã hóa.

Hiện nay, trong thực tiễn tư pháp có hai quan điểm hoàn toàn khác nhau về việc định tính tài sản mã hóa. Một quan điểm cho rằng tài sản mã hóa không thuộc về "tài sản" theo nghĩa truyền thống, mà nên được coi là một dạng dữ liệu. Quan điểm khác lại cho rằng tài sản mã hóa có những thuộc tính cốt lõi của tài sản, nên phải được đưa vào phạm vi bảo vệ của tội phạm tài sản.

Trong những năm gần đây, với sự phát triển của công nghệ và tiến bộ trong tư tưởng tư pháp, ngày càng nhiều án lệ thực chất đã công nhận thuộc tính tài sản của mã hóa. Ví dụ, một số trường hợp chỉ rõ rằng tiền ảo có thuộc tính tài sản trong ý nghĩa hình sự, có thể trở thành đối tượng của tội phạm tài sản.

Có quan điểm cho rằng, hành vi phạm tội trong vụ án này phù hợp hơn để bị kết tội và bị xử phạt theo tội chiếm đoạt tài sản do chức vụ. Lý do là bị cáo đã lợi dụng thuận lợi trong chức vụ để chiếm đoạt trái phép tài sản của người dùng được quản lý trên nền tảng, điều này phù hợp với các yếu tố cấu thành tội chiếm đoạt tài sản do chức vụ. Hơn nữa, khung hình phạt của tội chiếm đoạt tài sản do chức vụ rộng hơn, có thể phản ánh chính xác hơn mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội.

Vụ việc này làm nổi bật những khác biệt trong việc định tính pháp lý của tài sản mã hóa ở nước ta, đồng thời phản ánh những hạn chế của hệ thống pháp luật hiện tại trong việc đối phó với những thách thức do công nghệ mới mang lại. Khi công nghệ blockchain và thị trường tài sản mã hóa không ngừng phát triển, cách mà pháp luật có thể tiến bộ theo thời gian, xác định chính xác hơn thuộc tính pháp lý của tài sản mã hóa, và cung cấp hướng dẫn rõ ràng, thống nhất cho thực tiễn tư pháp sẽ là một vấn đề đáng được chú ý.