Phân tích thực tiễn tư pháp liên quan đến các vụ án tiền ảo

Giới thiệu

Gần đây, thông qua việc nghiên cứu một lượng lớn các vụ án hình sự liên quan đến tiền ảo, có thể nhận thấy rằng các cơ quan tư pháp khi xử lý các vụ án này tồn tại một số quy tắc ngầm, hoặc nói cách khác là có sự phụ thuộc vào con đường trong việc xác định tội danh và mức án. Bài viết này sẽ khám phá cách mà giới thực tiễn xác định rằng một số hành vi cấu thành tội phạm trong các tội phạm liên quan đến coin phổ biến.

Tổng quan trường hợp

Vào tháng 4 năm 2020, Tòa án Nhân dân cấp cao tỉnh Chiết Giang đã đưa ra phán quyết về một vụ án lừa đảo huy động vốn. Vụ án này liên quan đến việc phát hành coin, quảng bá, marketing và ICO. Điểm đặc biệt của vụ án là, các bị cáo chính như Hạ某某 ban đầu bị Tòa án thành phố Trung Xương, tỉnh Hồ Bắc tuyên án hưởng án treo về tội tổ chức, lãnh đạo hoạt động đa cấp, nhưng sau đó bị Tòa án trung cấp thành phố Hàng Châu hủy bỏ phán quyết ban đầu, thay đổi tội danh thành lừa đảo huy động vốn và tuyên án chung thân. Sự khác biệt trong phán quyết này đã dẫn đến những suy nghĩ sâu sắc về logic kết tội trong tội phạm đa cấp và tội phạm lừa đảo.

Xác định pháp lý về tội phạm liên quan đến tiền ảo

Vấn đề tính hợp pháp của giao dịch tiền ảo

Kể từ khi bảy cơ quan nhà nước công bố thông báo phòng ngừa rủi ro phát hành token vào tháng 9 năm 2017, việc phát hành token trong lãnh thổ Trung Quốc được coi là hành vi huy động vốn công khai trái phép, có khả năng liên quan đến các hoạt động vi phạm pháp luật như huy động vốn trái phép. Ngay cả những loại tiền ảo phát hành ở nước ngoài, do thiếu sự công nhận từ nhà nước và giá trị kinh tế thực tế, về bản chất vẫn được coi là một khái niệm ảo.

Trong vụ án của Summer nào đó, tòa án cho rằng, tiền ảo do các bên liên quan phát hành có vấn đề về tổng lượng không cố định, tặng miễn phí, thao túng giá cả, v.v., về cơ bản là một dạng lừa đảo Ponzi. Do đó, bên phát hành trong giao dịch tiền ảo bị xác định là vi phạm pháp luật, nhưng không có tuyên bố rõ ràng về tình trạng pháp lý của những người tham gia bình thường.

Các loại tội phạm liên quan đến tiền ảo thường gặp

Tội phạm liên quan đến coin chủ yếu bao gồm tội phạm lừa đảo (như tội lừa đảo, tội lừa đảo hợp đồng, tội lừa đảo huy động vốn), tội phạm đa cấp, tội phạm tổ chức đánh bạc và tội phạm kinh doanh bất hợp pháp.

• Tội phạm lừa đảo có cốt lõi là hành vi của người phạm tội với mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác.
• Tội phạm lừa đảo đa cấp thường liên quan đến các dự án giả mạo hoặc các dự án không có nền tảng kinh doanh thực tế, hình thành cấu trúc đa cấp và cơ chế hoàn trả.
• Tội mở sòng bạc khá phổ biến trong các sàn giao dịch tiền ảo, chẳng hạn như một số hợp đồng vĩnh viễn và trò chơi tiền ảo có thể được coi là đánh bạc.
• Tội phạm kinh doanh bất hợp pháp chủ yếu liên quan đến việc sử dụng tiền ảo cho giao dịch ngoại hối hoặc thanh toán.

Logic định tội liên quan đến tiền ảo

Ví dụ về tội phạm lừa đảo theo mô hình đa cấp và tội lừa đảo huy động vốn:

1. Các yếu tố cấu thành tội phạm lừa đảo đa cấp bao gồm:

   • Thiết lập ngưỡng để thu hút người tham gia
   • Lấy số lượng nhân viên phát triển làm căn cứ tính toán tiền thưởng
   • Tổ chức đạt ba cấp độ trở lên và số người vượt quá ba mươi
   • Mục đích của hành vi là lừa đảo tài sản của người tham gia

2. Bản chất của tội phạm lừa đảo là chiếm đoạt tài sản của người khác, khiến nạn nhân có nhận thức sai lầm và xử lý tài sản. Trong các vụ lừa đảo tiền ảo, coin ảo thường được sử dụng làm công cụ lừa đảo để đổi lấy tiền ảo chính.

Trong vụ án của Hạ某某, cơ sở chính mà tòa án đã chuyển tội danh từ tội phạm đa cấp sang tội lừa đảo huy động vốn là:

• Người thực hiện thông qua các phương thức huy động vốn trái phép, sử dụng tiền ảo không có giá trị thực để thu hút đầu tư
• Hình thành quỹ và sử dụng số tiền thu được cho tiêu dùng cá nhân và chuyển tiền ra nước ngoài, thể hiện ý định chủ quan của lừa đảo huy động vốn.

Kết luận

Mặc dù việc đầu tư vào tiền ảo chưa bị cấm rõ ràng, nhưng các cơ quan quản lý nhà nước vẫn giữ quyền xử lý các hành vi bị nghi ngờ là phá hoại trật tự tài chính và gây nguy hại đến an ninh tài chính. Tuy nhiên, tiêu chuẩn nào cấu thành "bị nghi ngờ là phá hoại trật tự tài chính, gây nguy hại đến an ninh tài chính" thì không rõ ràng, và sự hiểu biết cũng như thực thi của các cơ quan thực thi pháp luật ở từng địa phương có thể khác nhau. Tình huống này đặc biệt rõ ràng trong các vụ án liên quan đến tiền ảo, phản ánh sự phức tạp và sự khác biệt về địa lý trong việc áp dụng pháp luật của chúng ta trong lĩnh vực này.